معرفی کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی
لازمه رسیدن به اهداف و چشم انداز سازمانها و یکپارچهسازی تصمیمات، برنامهها و فعالیتها در سطوح مختلف سازمان در طول چرخه عمر داراییهای فیزیکی آن و به طور کلی لازمه دستیابی به تعالی در مدیریت دارایی های فیزیکی، آشنایی با بهروزترین مباحث این حوزه و درک عمیق ملزومات آن میباشد. بهرهگیری از کتابهای معتبر در این زمینه گامی مؤثر در طی کردن هرچه صحیحتر و سریعتر مسیر تعالی در مدیریت دارایی های فیزیکی است که جایزه مدیریت دارایی های فیزیکی در ادامه به معرفی تعدادی از بهترین کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی پرداختهاست.
نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان (RCM)
نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان فرایندی سیستماتیک و علمی برای تعیین فعالیتهایی است که باید انجام شوند تا از ادامۀ کارکرد تجهیزات و بطور کلی داراییهای فیزیکی مطابق با انتظارات کاربرانشان اطمینان حاصل شود. RCM که از نظر اغلب متخصصین نگهداری و تعمیرات بعنوان اثربخشترین روش نسبت به هزینههایش برای ایجاد و توسعۀ استراتژیهای نگهداری و تعمیرات در سطحی جهانی شناخته میشود، باعث دستیابی سریع به بهبودهایی پایدار و معتبر در زمینه دسترسپذیری و قابلیت اطمینان کارخانهها، کیفیت محصول، ایمنی و سلامت محیط زیستی میشود. نویسندۀ این کتاب و همکارانش پیادهسازی RCM و فرزند مدرنش RCMII را در بیش از 1000 سایت واقع در 38 کشور جهان هدایت نمودهاند. این کتاب تجربیات فوق را بهصورتی معتبر و کاربردی خلاصه کرده و شرح میدهد که RCM II چیست و چگونه باید بکار گرفته شود. چاپ دوم به گونهای ویرایش شده که آخرین پیشرفتها در این زمینه را نیز در برگیرد. در این ویرایش بیش از 100 صفحه از مطالب جدید دربارۀ پایش وضعیت، آنالیز کارکرد و شکستها، خطاهای انسانی، مدیریت ریسک، جستجوی شکست، و اندازه گیری میزان کارایی نگهداری و تعمیرات اضافه شدهاست. این کتاب یکی از بهترین کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی و منبع بسیار ارزشمندی برای مدیران نگهداری و تعمیرات و هر فرد دیگری است که با موضوعات قابلیت اطمینان، بهرهوری، ایمنی، و سلامت محیط زیستی تجهیزات فیزیکی درگیر است. رویکرد سرراست و کاربردی این کتاب باعث میشود که بعنوان یک کتاب مرجع دانشگاهی نیز بسیار سودمند ارزیابی شود.
زمان در دسترس (UPTIME)
کتاب حاضر که نام کامل آن زمان در دسترس: استراتژیهایی برای تعالی در مدیریت نگهداشت است، یکی از معتبرترین کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی هم برای متخصصان نگهداشت و هم دیگر کارکنان است و دورنمایی از مدیریت داراییهای فیزیکی به دست میدهد. این کتاب به بررسی عناصر مختلفی میپردازد که مدیران نگهداشت و مدیران داراییها با آنها سروکار دارند و رویکردهایی برای موفقیت ایشان ارائه میکند.
مجموعه ایزو 55000
سال 2014 برای فعالان و متخصصان شاخۀ مدیریت داراییهای فیزیکی، سالی فراموشنشدنی خواهد بود. در این سال، اولین استاندارد جامع و خاص جهانی در زمینۀ مدیریت داراییهای فیزیکی به تصویب رسید که تمام کارخانهها و بنگاههای سرمایهبر در مسیر رقابتی و تعالی خود باید از آن تبعیت کنند. این کتاب که سه استاندارد ایزو 55000، ایزو 55001 و ایزو 55002 را دربرمیگیرد، مجموعهای از بایدها و نبایدهایی است که امروزه صنایع برای مدیریت صحیح داراییهای خود به آنها نیاز دارند. تبعیت از روح این استاندارد میتواند بازگشت سرمایه، پایبندی حداکثری بهایمنی و محیطزیست و کاهش ریسک و هزینه را برای سازمانها به ارمغان بیاورد.
“مجموعه ایزو 55000” یکی از معتبرترین کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی است که مطالعه آن برای تمامی افراد علاقهمند به این حوزه و مدیران کسبوکار توصیه میشود.
PAS 55
مدیریت داراییهای فیزیکی ادامۀ روند تکاملی نگهداری و تعمیرات است که به مرور زمان رشد یافته و امروزه به صورت یک شاخۀ مدیریتی پویا درآمده است که سعی دارد با بهکارگیری استراتژیهای کلان، روشهای مدیریت منابع انسانی، مدیریت خرید تجهیزات، بهرهبرداری، نگهداشت، تأمین قطعه، اندازهگیری عملکرد، ریسک و…، حداکثر ارزش ممکن را در بلندمدت از داراییهای سازمان بهدست آورد. این کتاب حاوی اطلاعاتی دربارۀ مدیریت داراییهاست و خلاصهای از الزامات اصلی را ارائه میدهد که با مشورت سازمانهای بینالمللی و متخصصان حوزۀ مدیریت داراییها در سازمان استاندارد بریتانیا تهیه شده است. این کتاب افزونبر الزامات، شامل قسمت مبسوط راهنما نیز است که برای سازمانهایی کاربرد دارد که داراییهای فیزیکی، عامل اصلی یا حیاتی در دستیابی آنها به اهداف کسبوکارشان است و در پی پیادهسازی سیستم مدیریت داراییها هستند.
مدیریت انبار و قطعات یدکی
این کتاب حاصل تجربیات نویسندگانش و متکی بر دانشی است که ایشان ضمن سالها تجربه و ارائۀ مشاوره به کارخانههای متعدد کسب کردهاند. کتاب حاضر به عنوان یکی از بهترین کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی در حوزه مدیریت مواد و قطعات یدکی به شما کمک میکند مدیریت مواد و قطعات را در کارخانه به سمت بهبود مستمر و سازمانیافته پیش ببرید تا تمام قطعات مورد نیاز برای نگهداشت کارخانه، در زمان نیاز در دسترس باشند و درعینحال ارزش کل موجودی هم در پایینترین سطح باشد. مسئولیت سیستم انبارداری خوب، توانایی ایجاد تعادل بین این دو هدف است. در این کتاب، صفر تا صد مسائل انبار از نحوۀ چیدمان گرفته تا روشهای کنترل موجودی، نحوۀ اندازهگیری و مدیریت عملکرد، سیستمهای رایانهای انبار و روشهای تدارکات و خرید پوشش داده شدهاست.
بهبود قابلیت اطمینان و تغییر فرهنگ
شیوههای انجام نگهداشت و قابلیتاطمینان را در سازمان چگونه تغییر دهیم؟ تغییر روشها و عادتهای افراد، مستلزم درک و مواجهه و احتمالاً تغییر فرهنگ سازمانی است. تغییرات با رویکرد فرهنگی موضوع این کتاب است. واقعیت این است که حتی بهترین مهندسی، دانش و فناوری نیز نمیتوانند موفقیت کسبوکار در نگهداشت و قابلیتاطمینان را تضمین کنند. درست است که بدون این «ابزارهای سخت» به آسانی به موفقیت نمیرسیم؛ اما این ابزارهای سخت بهتنهایی موفقیت را به ارمغان نمیآورند. برای تضمین ثبات تغییرات باید بتوانید فرهنگ سازمان خود را درک کرده و آن را مدیریت کنید. مجابکردن افراد به پذیرش رویههای جدید و تطبیق با شیوۀ جدید و بهتر برای انجام کسبوکار، همیشه کاری بسیار دشوار است. درک و حل این موانع علاوهبر «ابزارهای سخت» به «ابزارهای نرم» هم نیاز دارد و یکی از کلیدیترین این ابزارهای نرم، تغییر فرهنگ سازمان است.
بهینه سازی نگهداشت و بهبود قابلیت اطمینان
سازمانهای مدیریت داراییها و نگهداشت امروزه با برخی از فشارهای قبلی و جدید از جمله دسترسپذیری بیشتر داراییها و الزامات قانونی و نیاز به ارتقای قابلیت اطمینان مواجه هستند. جهانیشدن، یکپارچگی و تغییرات فناوری، از عمده عناصری هستند که تحولات گستردهای را در سالیان اخیر ایجاد کردهاند. این عناصر، نشانگر تغییر تفکر هستند. چنین تغییراتی، متخصصان صنعت مدیریت داراییها و نگهداشت را به مبارزه میخوانند تا در سطوح مختلف کارآمدتر شوند. بهویژه، جهانیشدن و یکپارچگی موجب شدهاند تا استانداردهای نگهداشت و رویکردها و فناوریها، به سوی کارآمدی و صرفه جویی گرایش پیدا کنند.
مرجع کاربردی مدیریت تعمیرات اساسی
در صنعت نگهداشت از واژه «تعمیرات اساسی» برای اشاره به وضعیت های مختلفی استفاده میشود که در زبان انگلیسی برای آنها واژه های مختلفی وجود دارد. در اینجا تصمیم گرفتیم تعمیرات اساسی را برای Overhaul استفاده کنیم و بازگردانی را برای turnaround. حالا فرق این دو چیست؟ این است که تعمیرات اساسی بر روی تجهیز انجام می شود و بخشی از بازگزدانی پروژه ای است که در سطح کارخانه انجام میشود و بخش های متعددی را دربر میگیرد،از جمله توقف کارخانه، تعمیرات اساسی تجهیزات، و راه اندازی مجدد کارخانه.
شکلدهی آینده انقلاب صنعتی چهارم
انقلاب صنعتی چهارم و اثراتش یکی از مسائل روز دنیاست که کیفیت زندگی و جایگاه ما در آینده را تعیین میکند. بعد از این انقلاب دیگر همه چیز برای همیشه تغییر خواهد کرد و نظم جدیدی بر دنیا حاکم خواهد شد. کسانی که میخواهند در این دنیای جدید، پیشگام باشند مدتهاست که شروع به مطالعه، دربارهی فناوریهای این انقلاب و اثراتش کردهاند و در حال آمادهسازی زیرساختهای فنی و تغییرات ساختارهای آموزشی خود هستند. تغییرات تکنولوژی ناشی از چهارمین انقلاب صنعتی، تمام جنبههای زندگی فردی، حرفهای و زیستمحیطی ما را دگرگون خواهندکرد. این انقلاب به طورکلی بازار کار آینده را تغییر خواهد داد و باعث تغییر شکل بسیاری از مشاغل خواهد شد. فناوریهای صنعت 0.4 نه تنها مدلهای کسبوکار، بلکه حاکمیت، اقتصاد، کل جامعه و زندگی ما را از پایه، تغییر خواهند داد.
سیاستها ، استراتژی و برنامههای مدیریت داراییها
سیاستها ، استراتژی و برنامههای مدیریت داراییها ، خط مشی مدیریت دارایی، استراتژی مدیریت دارایی و اهداف و برنامهریزی مدیریت داراییها را پوشش میدهد. در این کتاب به عنوان یکی از بهترین کتاب های مدیریت دارایی های فیزیکی توضیحات واضحی از این سه عنصر استراتژی و برنامهریزی و چگونگی کمک به مشارکت در اهداف بلندمدت مدیریت دارایی ارائه شدهاست. شرکتهایی که دارای سیاست مدیریت دارایی، استراتژی مدیریت دارایی و اهداف و برنامهریزی مدیریت دارایی هستند، چالشهای مدیریت دارایی را پذیرفته و طول عمر داراییها را افزایش خواهند داد. مطالعات موردی مختلفی از شرکتهای راهآهن و آب و برق ، جهت نشان دادن اهمیت یک چارچوب استراتژی و برنامهریزی مناسب ، مورد استفاده قرار گرفته است که میتواند به عملکرد خوب مدیریت دارایی کمک کند.
تحلیل تقاضا
این سند راهنماییهایی دربارۀ موضوع «تحلیل تقاضا» برای مدیریت داراییها ارائه میکند. این سند به سازمانهای پرتجهیز و داراییمحور کمک میکند که روشهای درک، تحلیل و پیشبینی تقاضا را شناسایی کنند و بتوانند از فعالیتهای برنامهریزی استراتژیک پشتیبانی کنند. شناخت تقاضا بخش مهمی از برنامۀ سرمایهگذاری استراتژیک سازمان را تشکیل میدهد و بدون آن سازمانها نمیتوانند بهشکل مؤثری برای سبد داراییهای خود برنامهریزی کنند یا الزامات آینده برای گسترش سبد داراییها و اطمینان از تأمین تقاضای متغیر را تعیین کنند.
تصمیمگیری درباره سرمایهگذاری سرمایهای، بهرهبرداری و نگهداشت
دامنۀ سند « تصمیمگیری درباره سرمایهگذاری سرمایهای، بهرهبرداری و نگهداشت» تمام فعالیتهای چرخۀ عمر مدیریت داراییها را دربرمیگیرد.
در هر مرحله از تحقق چرخۀ عمر، باید تصمیمات تاکتیکی گرفته شود. این تصمیمات باید بر مبنای معیارها، سیاستها و رویههایی اتخاذ شوند که با تصمیمگیری استراتژیک بلندمدتتر همراستا باشند. تصمیمگیری خوب دربارۀ مدیریت داراییها امکان بهینهسازی گزینههای سرمایهگذاری، عملیاتی و نگهداشتی را فراهم میکند. به همین دلیل، این سند به ما در تصمیمگیری برای انواع فعالیتهای مدیریت داراییها کمک میکند که از آن جمله میتوان به فعالیتهای سرمایهگذاری، عملیاتی و نگهداشتی اشاره کرد. همچنین، در این سند دربارۀ تکنیکهایی لازم برای بهینهسازی استراتژیهای چرخۀ عمر و اولویتبندی برنامهها بحث میشود.
تحقق ارزش چرخه عمر
این سند توضیح میدهد که افراد هنگام اتخاذ تصمیمهایی که بر هزینهها و ارزش مرتبط با داراییهایشان تأثیر میگذارد، باید چه مواردی را در نظر بگیرند و درک کنند. این سند باید در کنار بهترین رویکردهای مدیریت داراییها که در PAS 55 و ایزو 55000 به تفصیل دربارهشان صحبت شده، خوانده شود.
مدیریت پیکربندی
مفهوم «مدیریت پیکربندی» در تعریفش نهفته است: نوع رویکرد سازمان به پیکربندی برای بیشترین بهرهگیری از داراییهایش. بخش مرکزی این مفهوم آن است که میتوان برخی از داراییها را به چندین طریق پیکربندی کرد و این پیکربندیها ممکن است در گذر زمان تغییر کنند. این امر از جمله چالشهای عملیاتی، نگهداشت، برنامهریزی و زنجیرۀ تأمین را بههمراه خواهد داشت. مدیریت پیکربندی ویژگیهای کارکردی و فیزیکی داراییها، نرمافزارها و اسناد مرتبط، از جمله پیوندهای بین اجزای سیستم، را شناسایی، ثبت و مدیریت میکند. این عرصه بخشی جداییناپذیر از ایجاد و اکتساب دارایی است و کاملاً با اصول مهندسی سیستمها هماهنگ است.
اجرای نگهداشت و بهرهبرداری از داراییها
ارائه نگهداشت مؤثر عنصری کلیدی در تضمین قابلیت اطمینان دارایی در طول چرخۀ عمر آن با استفادۀ بهینه از منابع است. این سند مدیریت فعالیتهای نگهداشت از جمله روشهای مدیریت نگهداشت پیشگیرانه و اصلاحی را پوشش میدهد. این امر شامل تعریف مشخصات و برنامههای نگهداشت، روشهای اجرای نگهداشت، رویههایی برای نگهداشت معوق و نیز ثبت و استفاده از اندازهگیریها و نتایج نگهداشت و بازرسی است. بهرهبرداری از داراییها به فرایندهایی اطلاق میشود که سازمان برای بهرهبرداری از داراییهای خود برای دستیابی به اهداف کسبوکار استفاده میکند. این امر شامل تدوین استراتژی بهرهبرداری از داراییها برای تعیین رویکرد و منابع مورد نیاز برای مدیریت و اجرای بهرهبرداری و برنامهای برای اجرای استراتژی است.
ساختار و فرهنگ سازمان
ساختار و فرهنگ سازمان تأثیر عمیقی بر نحوۀ درک افراد از مدیریت داراییها دارد.
فرهنگ و ساختار سازمانی از این جهت مهم است که هر دو تأثیر عمیقی دارند بر اینکه افراد مدیریت داراییها را چگونه درک میکنند، چه چیزی را شیوۀ درست میدانند، چه مقدار از تغییر را امکانپذیر میدانند، چگونه رفتار کنند و چقدر به اهداف و مقاصد سازمان احساس تعهد میکنند.
ساختار سازمانی به نحوۀ سازماندهی افراد در سازمان و گروههایی که در آن باید کار کنند اشاره دارد. فرهنگ ساختاری اجتماعی است که بهمعنای داشتن برداشتی مشترک دربارۀ کار، ارزشها، نگرشها یا باورهایی است که تصور میشود بر رفتار و عملکرد بلندمدت تأثیر میگذارند. ساختار سازمان میتواند تأثیر عمدهای بر فرهنگ سازمان داشته باشد و بالعکس. هر سازمانی باید تصمیم بگیرد که چه نوع ساختار و فرهنگی متناسب با نیازهایش است.
ارزیابی و مدیریت ریسک
دامنۀ این سند محدود به ریسکهای مرتبط با داراییهای فیزیکی یا خرابی فرایندی یا سیستم مدیریت داراییها است. در این سند به ریسکهای شرکتی، از قبیل فارکس (ریسک ناشی از نرخ ارز در زمان خرید کالا یا خدمات با واحد پولی دیگر) یا ریسک کالا و ریسکهای عمومی ایمنی شغلی پرداخته نمیشود.
برنامهریزی احتیاطی و تحلیل تابآوری
برنامهریزی احتیاطی و تحلیل تابآوری شامل فرایندها و سیستمهایی میشود که سازمان با اتکا به آنها اطمینان مییابد که:
- قادر است خدمات ارائهشده توسط داراییهایش را، بهرغم رویدادها و حوادث و فاجعههای جدی، حفظ کند؛ و
- قادر است این خدمات را در زمانی «قابلقبول» دوباره برقرار کند.
تهدیدها ممکن است شامل سوانح طبیعی (زلزله، سیل، سونامی، شهابسنگ، فروچاله، طوفان یا دمای زیاد) و رویدادهای عمدی یا تصادفی باشد (مانند نشت دادهها، اختلالات زنجیرۀ تأمین و حملات سایبری). محیط حاکم بر سازمان و داراییهایش ممکن است در طول زمان تغییر کند، بنابراین برای حفظ سطوح قابلقبول تابآوری ضروری است که آگاهی کامل از نقاط حیاتی سازمان و داراییهایش وجود داشته باشد. مخاطبان این سند تمام کارکنانی هستند که به نگهداشت و بازیابی این خدماتِ حیاتی در طی زمان مشغول هستند.
ارزشگذاری و هزینهیابی داراییها
مدیریت داراییها و مالی کاملاً به هم مرتبط هستند. سازمانهایی که برای ارائۀ محصولات و خدمات به داراییها وابستهاند، باید برای ایجاد، مراقبت و در نهایت اسقاط ایمن داراییها هزینه کنند. بخش عمدهای از این فعالیتهای مرتبط با مدیریت داراییها به همکاری خوب بین مدیران دارایی و متخصصان مالی وابسته است، و برای دستیابی به اهداف شرکا و تحقق ارزش به ذینفعان و تحقق نیازهای گزارشدهی بیرونی ضروری تلقی میشود.
این سند به نحوۀ مدیریت اطلاعات مالی مربوط به داراییها و فعالیتهای مدیریت داراییهای سازمان مربوط میشود. این مقوله شامل حصول اطمینان از کیفیت و بهموقعبودن اطلاعات مالی برای چارچوب گزارشدهی مالی سازمان است.
مشارکت ذینفعان
درک الزامات و انتظارات ذینفعانی که میتوانند بر فعالیتهای مدیریت دارایی سازمان تأثیر بگذارند، موضوعی بسیار مهم است. این سند ابزارها و تکنیکهایی جامع در اختیار مدیر داراییها قرار میدهد تا با درگیرکردن مؤثر ذینفعان داخل و خارج سازمان بتواند اصول مدیریت داراییها را اجرا کند. مشارکت ذینفعان شامل فعالیتهای شناسایی، برقراری ارتباط و تعامل با ذینفعان است. در برخی سازمانها این امر بهتدریج به بخشی رسمی ازکسبوکار بدل شده است، برای مثال در برخی شرکتهای زیرساختی که در آنها تنظیمگران و قانونگذاران انتظارات مشاوره با گروههای ذینفع را تعیین میکنند.
